Karaciğer Yağlanması Nedir? Nasıl Korunabiliriz?

Tıpta hepatosteatoz olarak bilinen karaciğer yağlanması ; karaciğerde olması gereken yağ hücrelerinin yüzde 5 ten fazla birikmesi ile oluşan durumdur. Yaşla beraber olarak beslenme alışkanlıklarının yanlış olmasıyla karaciğerde yağ birikimi artar ve karaciğer yağlanması oluşmaya başlar. Bu durum belli oranlara kadar normal kabul edilse de ; belli oran sonrasında eş zamanlı gelişen kronik hastalıklarla beraber ciddi patolojik durumlara dönüşebilir.

Karaciğer yağlanması basit bir ayrım yaparsak ; öncelikli olarak alkole bağlı karaciğer yağlanması , ikinci olarak kronik hastalıklara ve obeziteye bağlı gelişen  non alkolik karaciğer yağlanması olarak ayrım yapılabilir.

20 yıl öncesine kadar karaciğer yağlanması ve sonrasında gelişen siroz alkole bağlı olarak bilinse de; günümüzde artan obezite , diyabet hipertansiyon ve kalp hastalıkları sebebiyle karaciğer yağlanmasının birinci sebebi olarak biliniyor. Özellikle yanlış beslenmeyle bağlı gelişen obezite non alkolik karaciğerin birinci ve en sık sebebidir.

Karaciğer yağlanması 4 evrede gerçekleşir. Birinci evre ve ikinci evrede karaciğerin hücreleri olan hepatositlerin yağ birikimi ile birlikte inflamasyonun başlamasıdır , 3 . evre de hepatositler fibrozis yani hücrelerin sertleşmesi işlevini kaybetmesine yol açar ; 4. evrede karaciğer sirozu başlar.

Karaciğer yağlanması erken evrelerde asemptomatik olsa da evresi arttıkça karaciğerde büyüme ve yağlanmaya bağlı karnın sağ üst bölgesinde ve sırt ortasında ağrı yapmaya başlar. Son evrelerde ise kaşıntı akne problemleri şiddetli ağrılar ve sarılık oluşmaya başlayabilir. Ancak hiç semptom vermeden de görülebilir. Özellikle kronik hastalıkları olan hastalarımızda karaciğer yağlanması sıkça görülüp semptom vermeden de ilerleyebilir.

Karaciğer yağlanması Nasıl Takip Edilmelidir?

Herhangi bir kronik hastalığı bulunmayan , alkol tüketimi haftada 2 birimden az olan 40 yaş üstü hastaların rutin tetkikler sırasında karaciğer , safra kesesi enzimleri ve lipid tetkiklerini baktırmaları yeterli olacaktır.

Günlük alkol tüketimi olan hastaların bu tetkikleri 6 ayda bir yaptırmaları, senelik görüntüleme ile de desteklemeleri gerekmektedir.

Kronik hastalığı olan hastaların ( diyabet , hipertansiyon , kronik kalp hastalığı , obezite ) öncelikle primer hastalıklarını kontrol altına almaları ve en az 6 ayda bir rutin olarak tetkik ve senelik rutin görüntüleme yapmaları gerekmektedir.

Karaciğer Yağlanmam Çıktı Şimdi Nasıl Bir Tedavi İzlemeliyim?

Karaciğer yağlanmasının en etkili tedavisi beslenme düzeninin değiştirmesidir. Eğer gastroenteroloji uzmanı tarafından karaciğer biyopsisi yapılması gereken kadar yüksek derece bir karaciğer yağlanmanız yok ise ; beslenme düzeni ile 6 ayda yağlanmada azalma görmek mümkündür.

Lipid profilininde trigliserid düzeylerini ilk 3 ayda bazal seviyenizin %40 altına indirmek ; sonrasında optimal olarak 150-200 aralığında tutmanız gerekmektedir. Eş zamanlı LDL kolesterol seviyenizi diyabet hastası iseniz 70-100 aralığında ; kalp hastalığınız var ise 55-70 aralığında tutmanız gerekmektedir. Bunun için ilaç tedavisi etkin olacaktır.

Beslenme rutininde önemli olan ; yatmadan en az 4 saat önce yemek yemeyi bırakmak ve en az 30 dakika devamlı tempoda bir yürüyüş yapmak uygun olacaktır. Hiç aktivitesi olmayan birey için 5.000 adım ile başlamak bile bir etki yaratır. Önemli olan en az 3 ay boyunca sürdürülebilirliği sağlamaktır. Çünkü karaciğer yağlanması bir günde oluşmadığı gibi, bir günde de gerilemeyecektir.

Beslenme düzeninizde dengeyi kurmak en önemli etkendir. Kompleks karbonhidrat ( beyaz unlu ekmek , makarna , pilav gibi ) hayatınızdan çıkarmanız gerekmektedir. Günlük alınması gereken karbonhidratı glisemik indeksi düşük karbonhidrat grubundan almanız etkilidir..Bunlar karabuğday , çavdar , arpa şehriye , kepek gibi tahıl grubu olmalıdır. Yağ dengesinde trans yağlardan uzak durmalısınız. Zeytinyağı kullanmanızda bir engel yoktur ancak o da kullanmanız gerekenin yarısı kadar olmalıdır. Yağı çiğ ceviz , fındık , çiğ kajun ya da avokado balık gibi omega 3 açısından zengin gıdalardan alınması daha uygun olacaktır.
Yeşil yapraklı sebzeler karaciğer yağlanması için en uygun ürünlerdir. Sofranızdan hiçbir öğünde eksik etmemelisiniz. Meyve tüketiminiz içinde bulundurduğu fruktoz sebebiyle gündüz vakti olması önemlidir. Bu gibi ufak ama etkili yöntemlerle karaciğer yağlanması siroza dönmeden etkili bir tedavi sağlayabilirsiniz. Sağlıklı günler dilerim.